ابزارهای اندازه‌گیری

در این پژوهش با توجه به اهداف و نیازهای تحقیق به منظور جمع‌آوری اطلاعات موردنیاز جهت توصیف و آزمون فرضیه‌های تحقیق از سه پرسشنامه استفاده شده است که عبارتند از:

پرسشنامه ویژگی‌های فردی نمونه‌ها: که ویژگی‌های افراد جامعه مورد نظر از قبیل: سن، جنس، تحصیلات و سابقه خدمت را مورد سنجش قرار داد.

3-7-1-پرسشنامه مدیریت دانش: این پرسشنامه توسط شرون لاوسون[1] (2003) ساخته شده است. روایی این پرسشنامه توسط اساتید تایید و پایایی آن توسط محققین بارها محاسبه گردیده است در این پژوهش نیز آلفای کرونباخ بدست آمده توسط محقق 73/0 می­باشد. این پرسشنامه شامل 24 سوال می‌باشد که هر چهار سوال به ترتیب به بررسی مولفه‌های تولید، کسب، سازماندهی، ذخیره، انتشار و کاربرد دانش می‌پردازد.

جدول 3-1: پرسشنامه مدیریت دانش شرون لاوسون

جهت ارزش‌گذاری این پرسشنامه از طیف 5 گزینه‌ای لیکرت استفاده شده است.

جدول 3-2: طیف 5 گزینه ای لیکرت

3-7-2-پرسشنامه سنجش کارآفرینی: این پرسشنامه استاندارد توسط اسکاربوروف و زیمور[2] (1990) ساخته شده است و یک شمایی از نیم‌رخ کارآفرینی فرد را ارائه می‌دهد. روایی و پایایی این پرسشنامه باتوجه به نظر اساتید و منبع اصلی این پرسشنامه مورد تایید می­باشد. یک پرسشنامه با 10 سوال چند گزینه‌ای و هر پاسخگو برحسب انتخاب گزینه‌های مربوط به هر سوال امتیازات متفاوتی می‌گیرد. پس از جمع امتیازات مربوط به تمامی سوالات ده‌گانه برای هر پاسخگو میزان کارآفرینی برای هر مدیر تعیین می‌گردد. (حداکثر امتیاز 100 می‌باشد). نحوه امتیاز‌بندی و تفسیر نتایج به شرح زیر می‌باشد.

نحوه امتیازبندی:

به هریک از جواب‌های ذیل 10 امتیاز تعلق می‌گیرد:

1 (الف) – 2 (الف) – 3 (ج) – 4 (الف) – 5 (الف) – 6 (الف) – 7 (ج) – 8 (الف) – 9 (ج) – 10 (ج)

به هریک از جواب‌های ذیل 8 امتیاز تعلق می‌گیرد:

3 (ب) – 8 (ب) – 9 (ب)

به هریک از پاسخ‌های ذیل 6 امتیاز تعلق می‌گیرد:

2 (ب) – 5 (ب)

برای جواب زیر 5 امتیاز تعلق می‌گیرد:

1 (ب)

به پاسخ‌های زیر 4 امتیاز تعلق می‌گیرد:

5 (ج)

برای هریک از جواب‌های ذیل 2 امتیاز تعلق می‌گیرد:

2 (ج) – 3 (الف) – 4 (ب) – 6 (ج) – 9 (د) – 10 (ب)

به هر جواب دیگری غیر از پاسخ‌های فوق هیچ امتیازی تعلق نمی‌گیرد.

تفسیر نتایج :

جدول 3-3: تفسیر نتایج پرسشنامه میزان کارآفرینی

1-1  روش و ابزار جمع آوری داده­ها

     در این تحقیق روش­های جمع­ آوری داده­ها واطلاعات به صورت میدانی وکتابخانه­ای انجام گرفت.در روش میدانی از پرسشنامه استفاده شده است که به این منظور برای سنجش سرمایه اجتماعی از پرسشنامه ناهاپیت و گوشال و برای سنجش مدیریت دانش از پرسشنامه پاتریك فونگ وهمكاران(2009) با انجام تعدیلاتی، استفاده شده است. وهمچنین درروش کتابخانه­ای ازکتاب­ها و منابع دانشگاهی رشته مدیریت برای تعاریف متغییرها و ادبیات نظری تحقیق استفاده به عمل آمده است.

      پرسشنامه تحقیق حاضر شامل 66 گویه می­باشد. 28 گویه برای سنجش سرمایه اجتماعی و 38 گویه برای ارزیابی فرایندهای مدیریت دانش طراحی شده است. گویه تنظیم شده براساس مقیاس پنج گزینه­ای لیکرت (خیلی موافقم = 5، موافقم= 4، نظری ندارم = 3، مخالفم= 2 و خیلی مخالفم= 1)  ساخته شده است (سکاان، اوما، 1391: ص221). گویه­های مربوط به سرمایه اجتماعی بر اساس پرسشنامه طراحی شده توسط ناهاپیت و گوشال (1998) با تعدیلاتی برای سنجش سه بعد سرمایه اجتماعی شامل شناختی، ساختاری و ارتباطی طراحی شده­اند. که هفت خرده مقیاس شبکه ها، اعتماد، همکاری، فهم متقابل، روابط، ارزش ها، تعهد را مورد بررسی قرار می دهد که عبارتند از:

-       بعدساختاری: موارد 1تا 8 که دارای خرده مقیاس شبکه­ها ( موارد 1، 2، 3، 4) و روابط (موارد 5، 6، 7، 8 ) می­باشد.

-  بعد شناختی: موارد 9تا 15 که دارای خرده مقیاس همکاری (موارد9 ،10، 11 ، 12) و ارزش­ها (موارد 13، 14 ،15) می­باشد.

-  بعد ارتباطی: موارد 16تا 28 که دارای خرده مقیاس اعتماد ( موارد 16، 17، 18،19، 20)، فهم متقابل (موارد 21، 22، 23 و 24) و تعهد (موارد 25، 26، 27 و 28) می­باشد.

و گویه­های مربوط به فرایندهای مدیریت دانش بر اساس پرسشنامه طراحی شده توسط پاتریك فونگ و همكاران(2009) و با انجام تعدیلاتی طراحی شده­اند. این پرسشنامه بر اساس پنج بعد مدیریت دانش شامل: اکتساب دانش، ایجاد دانش، ذخیره دانش، توزیع کردن دانش و نگهداری از دانش طراحی شده است و مورد بررسی قرار می­دهد که عبارتند از:

-       اکتساب دانش: موارد 29 تا 34

-       ایجاد دانش: موارد35 تا 40

-       ذخیره کردن دانش: موارد 41 تا 50

-       توزیع دانش: موارد 51 تا 61

-       نگهداری از دانش: موارد 62 تا 66 می­باشد.

1-2   روایی وپایایی از جمع­آوری داده­ها

      هنگامی كه به امید مطالعه یك مفهوم مجموعه­ای از پرسش­ها ( یا یك ابزار اندازه گیری) را مطرح می­كنیم، چگونه می توانیم اطمینان یابیم كه واقعاً به اندازه گیری همان مفهوم مورد نظر پرداخته ایم یا چیز دیگری را سنجیده­ایم برای آزمودن برازش اندازه ها چند نوع آزمون روائی وجود دارد ( سكاران، اوما ـ1391: ص 223).

روایی محتوا:

      روائی محتوا اطمینان می­دهد كه ابزار مورد نظر به تعداد كافی پرسش­های مناسب برای اندازه­گیری مفهوم مورد سنجش دربردارد. هر قدر عناصر مقیاس گسترده­تر و قلمرو و مفهوم مورد سنجش را بیشتر در برگیرد روائی محتوا بیشتر خواهد بود. به بیان دیگر روائی محتوا نشان می­دهد كه ابعاد و عناصر یك مفهوم تا چه حد تحت پوشش دقیق قرار گرفته است ( سكاران، اوما ـ 1391: ص 223). در این تحقیق برای روایی ابزار از روایی محتوا بهره­گیری شده است. بدین منظور از ابتدا با دقت در مطالعات کتابخانه­ای و استفاده از الگوهای مرجع موجود در تحقیقات مشابه، سعی شده است از مولفه­ها و شاخص­های مورد قبول و مناسب استفاده شود. سپس پرسشنامه اولیه طراحی شده برای اساتید ارسال و پس از تایید نهایی استاد راهنما و کارشناسان و انجام اصلاحات مقتضی، نهایی گردید.

  اعتبار(پایایی)پرسشنامه:

       پایایی ابزار كه از آن به اعتبار، دقت و اعتماد پذیری نیز تعبیر می­شود، عبارت است از اینكه اگر یك وسیله اندازه­گیری كه برای سنجش متغیر و صفتی ساخته شده در شرایط مشابه در زمان یا مكان دیگر مورد استفاده قرار گیرد، نتایج مشابهی از آن حاصل شود؛ به عبارت دیگر، ابزار پایا یا معتبر ابزاری است كه از خاصیت تكرار­پذیری و سنجش نتایج یكسان برخوردار باشد (حافظ نیا و همکاران، 1392: ص155).

به منظور اندازگیری پایایی پرسشنامه، از روش آلفای كرونباخ با استفاده از نرم افزار SPSS18 استفاده شده است. آلفای کرونباخ همبستگی درونی را می­سنجد ضریب همبستگی آلفای کرونباخ، یک مقدار بین صفر و یک می­باشد. در صورتی یک پرسشنامه پایاست که مقدار آلفای کرونباخ بزرگتر از مقدار7/0 باشد و هر چه این مقدار به عدد 1 نزدیک­تر باشد پرسشنامه از پایایی بالاتر برخوردار می­باشد (مومنی، فعال قیومی،1391: ص 212). مقدار آلفای بدست آمده برای پرسشنامه­های سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش به ترتبب 86/0 و85/0 می­باشد.

جدول ‏3‑2: ضریب آلفای کرونباخ